Trong bối cảnh thị trường đang đòi hỏi tính minh bạch và đồng bộ thông tin, đề xuất thành lập Trung tâm Giao dịch Bất động sản do Nhà nước vận hành đang gây nhiều tranh luận. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), việc lập mô hình này ở thời điểm hiện tại chưa thật sự cấp thiết. Thay vào đó, cơ quan quản lý nên tập trung siết chặt các quy định liên quan đến công khai thông tin dự án.

Minh bạch thông tin – yếu tố quan trọng hơn mô hình mới

Chiều 19-11, HoREA đã gửi văn bản góp ý cho dự thảo Nghị quyết về thí điểm Trung tâm giao dịch Bất động sản. Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA – nhận định: thay vì lập thêm một trung tâm mới, điều quan trọng trước mắt là phải buộc chủ đầu tư công khai toàn bộ thông tin pháp lý và sản phẩm lên hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản của Bộ Xây dựng và UBND cấp tỉnh.

Điều này bao gồm:

• Nhà ở có sẵn

• Nhà ở hình thành trong tương lai

• Quyền sử dụng đất có hạ tầng kỹ thuật

• Quyền sử dụng đất đã được mã hóa, định danh cho từng sản phẩm

Theo HoREA, khi dữ liệu được công bố đầy đủ và kiểm soát chặt chẽ, cả cơ quan quản lý lẫn người mua đều dễ dàng kiểm tra, hạn chế rủi ro và nâng cao tính minh bạch của toàn thị trường.

Cần bổ sung chế tài mạnh tay

Song song với yêu cầu công khai thông tin, HoREA đề xuất cần có khung xử phạt rõ ràng, nghiêm minh đối với chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ công bố hoặc công bố sai lệch. Quy định này giúp ngăn chặn tình trạng mập mờ pháp lý, vốn là nguyên nhân dẫn đến nhiều tranh chấp trong thời gian qua.

Bên cạnh đó, HoREA cũng nhận định mô hình Trung tâm giao dịch Bất động sản còn chưa phù hợp với Nghị định 118/2025/NĐ-CP – quy định về thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa và cổng dịch vụ công quốc gia. Điều này có thể gây chồng chéo giữa các đầu mối xử lý hồ sơ.

Quan ngại về bộ máy, ngân sách và sự chồng chéo chức năng

Theo phân tích của HoREA, việc thành lập trung tâm mới có thể làm tăng thêm tổ chức, biên chế và chi phí ngân sách nhà nước. Không chỉ vậy, chức năng của trung tâm giao dịch có khả năng trùng lặp với:

• Bộ phận một cửa của trung tâm hành chính công cấp tỉnh, xã

• Cơ quan quản lý kinh doanh bất động sản cấp tỉnh

Điều này khiến hệ thống xử lý hồ sơ trở nên phức tạp thay vì tinh gọn như mong muốn.

Bộ Xây dựng đề xuất mô hình tập trung, liên thông toàn quốc

Trước đó, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ dự thảo thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập, áp dụng giai đoạn 2026-2027 trên phạm vi toàn quốc. Theo đề xuất, trung tâm sẽ cung cấp một chuỗi dịch vụ liên thông, bao gồm:

• Tiếp nhận và xử lý thông tin giao dịch

• Thẩm tra pháp lý bất động sản

• Hỗ trợ thuế và phí liên quan

• Xác lập hợp đồng điện tử

• Thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận

• Lưu trữ và tích hợp dữ liệu đất đai, thuế và tài sản thế chấp

Trung tâm dự kiến gồm 5 bộ phận chuyên môn, với sự tham gia của cán bộ các ngành: xây dựng, thuế và tài nguyên môi trường.

Cần chọn hướng đi phù hợp cho giai đoạn hiện tại

Từ góc nhìn của HoREA, mục tiêu nâng cao tính minh bạch và chuẩn hóa quy trình giao dịch là cần thiết, nhưng việc lập thêm một bộ máy mới vào lúc này có thể chưa mang lại hiệu quả tương xứng. Thay vào đó, hoàn thiện hệ thống công khai dữ liệu và tăng cường quản lý bằng công nghệ có thể là hướng đi nhanh, gọn và phù hợp hơn cho thị trường.

Xem thêm tại: BRE